OSOBAMI DOZNAJĄCYMI PRZEMOCY DOMOWEJ SĄ GŁÓWNIE OSOBY:
- zależne od partnera, z lękiem i depresją;
- o niskim poczuciu własnej wartości, nie radzące sobie z istniejącą sytuacją, zestresowane;
- wyizolowane społecznie, z poczuciem winy, łatwo podporządkowujące się, lojalne;
- o zniekształconym wizerunku partnera, nadużywające alkoholu lub innych środków psychoaktywnych.
- pozostające w związku z osobą stosującą przemoc domową lub nie i nie ma znaczenia czy zamieszkują wspólnie i wspólnie gospodarują.
Nie jest to jednak regułą, nie istnieje typowy portret osoby doznającej przemocy domowej.
Osobą doznającą przemocy domowej może stać się każdy z nas...
Kiedy słucha się osób pokrzywdzonych w wyniku przemocy domowej, można odnieść wrażenie, że mówią o sobie dwoma głosami. Jeden mówi o cierpieniu i skrzywdzeniu, natomiast drugi jest oskarżający, wytyka słabe strony i obarcza odpowiedzialnością za wszystko zło. Natomiast w razie ofert pomocy zaprzeczają wszystkim trudnościom.
Przemoc domowa wyciska emocjonalne i fizyczne piętno oraz wywiera głęboki wpływ na życie osoby doznającej tej przemocy.
Destrukcyjne działanie traumy jaką jest niewątpliwie przemoc domowa, poza szkodą fizyczną, polega na niszczeniu wyobrażeń osoby krzywdzonej na temat własnej osoby i świata. Świat przestaje być bezpiecznym miejscem do życia, wydarzenia są nieprzewidywalne, nie ma się na nie żadnego wpływu. Osoby doznające przemocy domowej uważają się za mało wartościowe, nieatrakcyjne, zaburzone i głupie.
Ten negatywny wizerunek tworzy się przez lata, czasami od dzieciństwa. Niszczy zaufanie do siebie i uniemożliwia skuteczne działanie. U osób doznających przemocy domowej obserwuje się liczne psychologiczne następstwa. Problemy ze sobą i w kontaktach z innymi. Często mają obniżony nastrój, są nadwrażliwe na sygnały odrzucenia, nie mają zaufania w bliskich relacjach. Ciągły strach o siebie i innych członków rodziny powoduje utratę poczucia bezpieczeństwa. Osoby doznające przemocy domowej stają się nadmiernie czujne na sygnały zagrożenia. Częste jest poczucie głębokiej izolacji, wynikającej ze wstydu, obaw przed odwetem, zazdrości i kontroli ze strony osoby stosującej przemoc domową. Osoby maltretowane doświadczają zdrady przez osobę najbliższą, co narusza ich zaufanie do innych.
U osób doznających przemocy domowej obserwuje się liczne ograniczenia. Częste jest przekonanie, że to w nich tkwi przyczyna złego traktowania przez partnera i dlatego nie zasługują na pomoc. Bagatelizują zachowanie osoby stosującej przemoc, twierdzą, że obrażenia powstałe w wyniku przemocy nie są poważne. Częsty jest strach, że w przypadku ujawnienia przemocy, osoba ją stosująca w odwecie nasili jej stosowanie. Osoba stosująca przemoc często uniemożliwia szukanie pomocy poprzez utrudnianie kontaktów. Częstym ograniczeniem jest silny lęk przed utratą partnera w wyniku ujawnienia jego zachowań przemocowych. Partner jest osobą znaczącą i jedynym źródłem miłości mimo wyrządzanych krzywd.
SYNDROM OSOBY KRZYWDZONEJ:
- niska samoocena,
- wycofanie z kontaktów społecznych,
- oraz wyuczona bezradność - czyli poddanie się, zaprzestanie działania, wynika to z przekonania, że cokolwiek się zrobi, nie będzie to miało jakiegokolwiek znaczenia.
Osoby doznające przemocy domowej czynią liczne próby, by zmienić sytuację i przerwać przemoc, chociaż ich próby są nieskuteczne. Działania podejmowane służą raczej zmniejszeniu ryzyka ataków fizycznych i przetrwaniu niż jednoznacznej zmianie sytuacji i przerwaniu przemocy domowej raz na zawsze.
SKUTKI PRZEMOCY DOMOWEJ:
Powtarzająca się przemoc prowadzi do poważnych objawów takich jak:
- zaburzenia snu,
- kłopoty z koncentracją na rzeczach obojętnych, np. takich jak program TV, czy lektura książki,
- chroniczne zmęczenie,
- uczucie przygnębienia smutku, obojętność i brak zainteresowań,
- problemy z jedzeniem (np. utrata apetytu lub nadmierne objadanie się)
- nadmierna męczliwość,
- bóle głowy, pleców, serca,
- bóle w krzyżu lub w stawach
- chroniczne infekcje dróg moczowych
- nadciśnienie,
- nagłe przypomnienie sobie przemocy doznanej w dzieciństwie lub w wieku dorosłym bądź innych traumatycznych doświadczeń,
Objawy te są rezultatem stałej czujności i wzmożonego napięcia, potrzebnych do obrony przed ewentualnym atakiem.
Osoby doznające przemocy domowej doświadczają lęku, cierpienia, bezsilności, przygnębienia i rozpaczy. Ich ciało i psychika doznają ostrych urazów i podlegają długotrwałemu procesowi niszczącego stresu i zagrożenia.
Osoba doznająca przemocy domowej ponosi ogromne emocjonalne koszty bycia w takiej sytuacji.
ŹRÓDŁAMI CZYNNIKÓW ZNIEWALAJĄCYCH I WYZWALAJĄCYCH PRZEMOC MOGĄ BYĆ:
- warunki bytowe,
- postawy osób znaczących,
- dostępność i jakość instytucjonalnych form interwencji i wsparcia,
- styl zachowania, osobowość i inne właściwości osoby doznającej przemocy,
- specyfika relacji interpersonalnych między osobą doznającą przemocy domowej i osoby ją stosującą,
- inne znaczące relacje interpersonalne np. dzieci, pamięć minionych doświadczeń życiowych ofiary.
CZYNNIKI ZNIEWALAJĄCE - utrudniające osobie doznającej przemocy wychodzenie z sytuacji przemocy domowej:
- mity i stereotypy podtrzymujące przemoc,
- milczenie świadków,
- działające mechanizmy przemocy (cykle przemocy, wyuczona bezradność, zjawisko „prania mózgu”, proces wtórnej wiktymizacji: burzenie utrwalonych przekonań, wtórne zranienie).
Wyróżniamy dwa czynniki podtrzymujące przemoc domową:
- wewnętrzne: osobowość, urazy i choroby psychiczne, niedojrzałość emocjonalna itp.,
- zewnętrzne: zła sytuacja rodzinna i ekonomiczna, autokratyczny i bezwzględny model wychowania, brak zatrudnienia, nieodpowiednie wzorce przekazane przez otoczenie.
CZYNNIKI WYZWALAJĄCE – pomagające w zatrzymaniu przemocy domowej i wyjściu z sytuacji przemocy domowej to:
- zasoby wewnętrzne (umiejętności i wiedza, działania i konkretne zachowania, dotychczasowe sposoby radzenia sobie z sytuacją problemową, plany i marzenia, doświadczenia życiowe),
- zasoby zewnętrzne (inni ludzie – rodzina, znajomi, dzieci, instytucje, dobra materialne, środowisko naturalne).
CO MOŻE POMÓC W WYCHODZENIU Z SYTUACJI PRZEMOCY DOMOWEJ?
- powiedzenie innym o doznawanej przemocy domowej – przełamanie tabu milczenia i sekretu,
- zwrócenie się o pomoc do sąsiadów, przyjaciół, rodziny,
- zgłoszenie się do instytucji pomocowej (np. GOPS, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Centrum Interwencji Kryzysowej, Policja, Prokuratura, Schronienie), rozmowa ze specjalistą zajmującym się problemem przemocy domowej,
- pójście na spotkanie grupy wsparcia lub terapeutycznej dla osób doznających przemocy domowej,
- wezwanie Policji,
- uruchomienie procedury „Niebieskie Karty”,
- podjęcie kroków prawnych i wykorzystanie możliwości prawnych (alimenty, postępowanie karne, separacja, rozwód).
CELE GRUP WSPARCIA DLA OSÓB DOZNAJĄCYCH PRZEMOCY DOMOWEJ
Celem pracy z grupą jest:
- przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie z trudnymi sytuacjami,
- rozwój poczucia tożsamości,
- odbudowanie związku z samym sobą,
- uczenie się asertywnych zachowań, uporanie się z urazem,
- uświadomienie mocnych i słabych stron osoby doznającej przemocy domowej,
- przywrócenie siły i energii do działania,
- uwierzenie we własne siły
- podniesienie poczucia wartości osoby doznającej przemocy domowej.
CELE GRUP TERAPEUTYCZNEJ DLA OSÓB DOZNAJĄCYCH PRZEMOCY DOMOWEJ
w wymiarze: psychoedukacyjnym, wspierającym, terapeutycznym
- Zapoznanie się z uwarunkowaniami w relacjach, które predysponują do relacji przemocowych.
- Zapoznanie się z mechanizmami wyuczonej bezradności.
- Praca nad rozpoznaniem przemocy i zachowań manipulacyjnych osób stosujących przemoc domową oraz rozpoznawanie taktyki osób stosujących przemoc.
- Nauka rozpoznania mechanizmów aktywujących łańcuch przemocy.
- Nabywanie umiejętności rozpoznania czynników zniewalających osoby doznające przemocy domowej.
- Nabywanie umiejętności pozyskania czynników wyzwalających z relacji przemocowej.
- Nauka korzystania z czynników wyzwalających z relacji przemocowej.
- Nauka korzystania z własnych zasobów.
- Nauka korzystania z zasobów zewnętrznych.
- Wzmacnianie, wyszukiwanie oraz tworzenie nowych czynników wyzwalających z relacji przemocowej.
- Budowanie i wzmacnianie własnej podmiotowości przez osoby doznające przemocy domowej.
- Poszerzanie perspektywy własnych przekonań oraz własnych możliwości.
- Nauka dbania o siebie oraz nabywanie umiejętności współczucia sobie.
- Nabywanie umiejętności definiowania i ustanawiania osobistych granic.
- Nauka tworzenia planu bezpiecznych rozwiązań.
- Nabywanie umiejętności wchodzenia w bezpieczne relacje.
- Wsparcie w przejściu przez żałobę po wyjściu z przemocowej relacji.
